مقاله بررسی مشکلات مربوط به استفاده زنان فرهنگی شاغل در مدارس شهر

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 16

بررسی مشکلات مربوط به استفاده زنان فرهنگی شاغل در مدارس شهر تهران از قانون شیردهی

مقدمه :

قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی مشتمل بر یازده ماده و چهار تبصره در جلسه علنی روز سه شنبه 1374/12/22 مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1374/12/27 به تایید شورای نگهبان رسیده است .

این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که طی آ ن آگاهی زنان فرهنگی شاغل ومشکلات اجرایی مربوط به استفاده زنان شاغل از قانون شیردهی ونظرات آنان در مدارس شهر تهران از قانون" شیر دهی " مورد بررسی قرار گرفت. جامعه پژوهش شامل زنان فرهنگی شاغل در مدارس شهر تهران می باشند.نمونه پژوهش از بین جامعه پژوهش انتخاب گردید.دراین بررسی انتخاب نمونه به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تعداد نمونه 400 نفربود.ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بودکه ازنرم افزارSPSSجهت تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شد .

نتایج: 5/39 در صد از نمو نه های پژوهش در مورد موارد قانون شیر دهی آگاهی متوسط و2/37 در صد آگاهی ضعیف داشتند و کمتر از 25 در صد از آنها از اگاهی خوب برخوردار بودند. 6/91در صد از نمو نه های پژوهش از مرخصی زایمان استفاده کرده بودند.

در حدود نیمی از نمونه های پژوهش ( 49%) به کودک خود شیر نمی دادند و 60 در صد این زنان شیر دهی به فرزندشان را قبل از 20 ماهگی کودک قطع کرده بودند. 3/83 در صد زنانی که شیر دهی به کودک خود را قبل از 6 ماهگی کودک قطع کرده بودندعلت آن را برگشت به کار ذکر کرده بودند. حدود نیمی از نمونه های پژوهش یعنی تعداد 198 نفر ( 5/49 در صد ) به دلیل مشکلات اصلاً از مرخصی ساعت شیر استفاده نکرده اند.آنها دلائل عدم استفاده را دور بودن محل کار از منزل(6/64%)، دور بودن مهد کودک از محل کار(6/63%)، ساعات کار بیشتر از 20 ساعت در هفته(9/88%) ، عدم همکاری مسئولین(9/90%) ، عدم کمک همکار در مواقع ضروری(9/86%) ، نداشتن اطاق خصوصی و تمیز برای شیر دادن به کودک یا دوشیدن شیر(9/93%)، نداشتن فرد کمکی برای حمل و نقل کودک به محل کار و بالعکس(5/97%)، نداشتن فرد کمکی کمک کننده برای شیر دادن در محل کار(99%)، عدم موافقت با در خواست مرخصی اضطراری(8/84%) ذکر کرده بودند.

- اغلب زنان یعنی 315 نفر (7/78 %) معتقدبودند که قانون شیر دهی کامل نمی باشد.اغلب مرخصی ساعتی برای شیر دادن را کافی نمی دانستند و میانگین مدتی راکه پیشنهاد کردند 82/0±04/3ساعت بود. مدت مرخصی زایمان را کافی نمی دانستند و میانگین مدتی را که پیشنهادکردند 76/4±74/9ماه بود. مدت زمانی را که در مورد روزهای موظف کاری مادر در هفته پیشنهاد داده بودند3 روز در هفته بود.

کلمات کلیدی: قانون شیر دهی،زنان شاغل،آموزش و پرورش

مقدمه

شیر مادر به عنوان بهترین ماده غذائی برای کودکان شناخته شده است بنا براین لازم است که این امرمورد توجه و حمایت قرار گیرد و مادران شاغل قادر باشند حتی هنگامی که سر کار خود بر می گردند به شیر دهی به فرزند خود ادامه دهند(مکین تیر[2]،پیسانیلو[3]،گان [4]،2002،صفحه 215).درایران مطابق با آئین نامه اجرائی قانون ترویج تغذیه با شیرمادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی مشتمل بر یازده ماده و چهار تبصره می باشد .

مطابق با ماده 3 این قانون مرخصی زایمان تا 3 فرزندبرای مادرانی که فرزند خود را شیر می دهند در بخش های دولتی و غیر دولتی 4ماه می باشد.تبصره یک این قانون آمده است مادران شیر ده پس از شروع به کار مجدد در صورت ادامه شیر دهی می توانند حداکثر تا20ماهگی کودک روزانه یک ساعت از مرخصی (بدون کسر از مرخصی استحقاقی استفاده کنند).مطابق با تبصره 2 این قانون امنیت شغلی مادران پس از پایان مرخصی زایمان و در حین شیر دهی باید تامین شود.ماده 4 این قانون می نویسد:دستگاههای دولتی و وابسته به دولت از جمله سازمان هائی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است و دیگر دستگاههائی که به لحاظ مقررات خاص استخدامی مشمول قانون کار نیستند موظف به ایجاد تسهیلات مناسب برای تغذیه شیر خوار با شیر مادر در جوار محل کار زن می باشند.(آرتیدار،1379،صفحات 186-183).هارفوچ [5](1993) می نویسد:طبق تحقیقات بیشمار قبلی میزان شیر دهی در مادران شاغل کمتر از مادران خانه دار است.عواملی نظیر خستگی جسمی ناشی از کار،عدم امکاناتی نظیر مهد کودک ،عدم امکان استفاده از مرخصی ساعتی شیر،نبودن امکان دوشیدن و ذخیره سازی شیر مادر در محل کار و نیز عدم آگاهی مادران از اهمیت و نحوه تغذیه شیرخوار با شیر مادر ،روند شیر دهی را در آنان مختل می سازد.شاغل بودن مادران در خارج از خانه معمولاً در جهت تأمین زندگی بهتر و رفاه بیشتر برای خانواده است .ولی زندگی بهتر بدون سلامت میسر نیست و سلامت نیز بدون انتخاب روش صحیحی برای تغذیه افراد خانواده به ویژه کودکان و نوجوانان مقدور نمی باشد.از طرفی دیگر می دانیم که بهترین و صحیح ترین روش تغذیه برای کودکان شیرخوار استفاده ازشیرمادراست که هم ضامن سلامت کودک است وهم ازبسیاری ازبیماری های دوران بزرگسالی ازقبیل فشار خون ،بیماری های قلبی،چاقی ،دیابت و غیره پیشگیری می کند(فروزانی ،سعدوندیان،1372). طبق مطالعات ماریکا[6](1993)،هرنادز[7] ،ماوس[8]،کولومر[9](1996) وکورینیج[10] وشیونو[11](1989)میانگین فاصله بین زایمان تا برگشت به کار مادران شاغل در دومینیکن ،غنا 84 روز،در بولیوی 90 روز ،در اسپانیا 112 روز ،برزیل 120 روز،نروژ 126 روز و در سوئد 168 روز بوده است.نتایج مطالعه خدیو زاده ،معموری،هاشمی (1380)نشان داد که میانگین مدت مرخصی بعد از زایمان در واحدهای مورد پژوهش 5/32±8/96 روز،زمان برگشت به کار مادران پس از زایمان 45/33±104 روز و میزان استفاده از مرخصی های استحقاقی و بدون حقوق در ادامه مرخصی زایمان 6/9±7/37 روز بوده است.این مطالعه همچنین نشان داد که هر چه فاصله بین زایمان تا برگشت به کار مادر بیشتر شود میزان استفاده از شیر کمکی جهت تغذیه شیرخوار کاهش می یابد (صفحه 24).نتایج تحقیق میلر [12]،میلر،چیسم[13] (1996) در ایالات متحده نشان داد که میزان قطع شیر دهی در دانشجویان سال سوم 50 %بود.در ماه ششم پس اززایمان میزان شیر دهی درگروهی که درزمان برگشت به کار شیر می دادند به 15 % رسید.54 % از افرادی که به شیر دهی ادامه می دادند حمایت پزشک مسئول خود و 67% حمایت همکاران را به عنوان مهم ترین عامل موفقیت خود در شیر دهی ذکر کرده اند.نکته دیگری که در تداوم شیر دهی در مادران شاغل مؤثر است وجود امکانات و تسهیلات موجود در محل کار می باشد.نتایج تحقیق خدیو زاده ،معموری،هاشمی (1380)نشان داد که 7/56 % از مادران مورد مطالعه از مرخصی ساعتی شیر استفاده نمی کردندو 33 % از انان یک ساعت وسط ساعات کار و 3/ 10%در یک ساعت آخرساعات کار اداری از مرخصی ساعتی شیر استفاده کرده اند.فقط 7/3 % از مادران در محل کار به مهد کودک دسترسی داشتند.نتایج مطالعه حیدر و بیگم (1995) در بنگلادش نشان داد که فقط 20% از مادران شاغل از مرخصی ساعتی شیر استفاده کرده بودند. میزان ساعات کار در هفته در زنان شاغل نیز می تواند از عوامل مؤثر در تداوم شیر دهی باشد. نتایج تحقیق خدیو زاده ،معموری،هاشمی (1380)نشان داد که3/79 در صد از مادران به صورت تمام وقت (بیشر از 24 ساعت کار در هفته) و 7/20 در صد به صورت نیمه وقت(کمتر از 24 ساعت کار در هفته) کار می کردند و در مطالعه مذکور آزمون کای دو بین استفاده از شیر کمکی و ساعات کاری مادر در هفته ارتباط معنی داری را نشان داد.احتمال استفاده از شیر کمکی در تغذیه شیرخواران توسط مادرانی که بیشتر از 24 ساعت در هفته کار می کردند 76/1 برابر مادرانی است که کمتر از 24 ساعت در هفته کار می کردند.نتایج مطالعه داکت[14] (1992) در کانادا نشان داد که در مادرانی که بیشتر از 20 ساعت در هفته کار می کردند قطع شیر دهی بیشتر بود نتایج تحقیق عسگری نظری زاده (1375) نشان داد زنان شاغلی که 20 ساعت و بیشتر در هفته کار می کردند و 160-60 روز بعد از زایمان به سرکار خود برگشتند و1/69 در صد در محل کارشان مهد کودک وجود نداشته است.77 در صد کودک خود را در مهد کودک محل کار نگهداری نمی کردند.7/50 در صداز آنها ازساعت شیراستفاده نمودند.نتایج نشان داد مادران غیر شاغل طولانی تر از مادران شاغل کودک خود را با شیر مادر تغذیه کرده بودند.

نتایج تحقیق خدیوزاده،معموری،هاشمی(1380)نشان داد که تنها 26% از مادران شاغل مورد پژوهش از روش دوشیدن شیر و ذخیره سازی شیر مادر استفاده می کردند که از این میزان 2% در ساعات اداری و 24% در منزل این کار را انجام می دادند(صفحه 26).ازطرفی درمورد مزایای اقتصادی واجتماعی شیرمادرمیتوان گفت که هزینه تهیه شیرخشک بسیاربیشتراز هزینه تغذیه صحیح شیرمادرمی باشد.به علت کاهش بیماری ها در این کودکان هزینه درمان نیز کمتر است.سلامت هرجامعه باارتقای سطح تغذیه،رشدکودکان،پیشگیری ازبیماری های عفونی،تنظیم خانواده وکنترل جمعیت ارتباط مستقیم دارد.تغذیه باشیرمادربه تنهائی همه این امکانات راباروشی اقتصادی وآسان میسرمی سازد(جدیدمیلانی،اسدی،ارشدی،83).لذا بر لزوم انجام حمایت های بیشتر از مادران شاغل و آموزش آنان به ویژه در مورد استفاده بیشتر و مناسب تر از مرخصی ساعتی شیر ،دوشیدن و ذخیره سازی و فراهم آوردن تسهیلات مناسب در محل کار نظیر مهد کودک و فراهم آوردن محیطی برای دوشیدن و ذخیره سازی شیر تأکید می شود تا همه مادران شاغل قادر باشند شیرخواران خود را به بهترین نحو ممکن از این موهبت الهی بهره مند نمایند.

روش کار:

این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که طی آ ن آگاهی زنان فرهنگی شاغل ومشکلات اجرایی مربوط به استفاده زنان شاغل از قانون شیردهی ونظرات آنان در مدارس شهر تهران از قانون" شیر دهی"تعیین گردید.

جامعه پژوهش شامل 400 زنان فرهنگی شاغل رسمی پیمانی ،حق التدریس در مدارس شهر تهران می باشند که سالم بوده و مشکلاتی که مانع شیر دهی شوند نظیر فرورفتگی نوک پستان و غیره نداشته باشند و دارای کودک شیرخوار زیر 2 سال می باشند.کلیه شیر خواران محصول حاملگی تک قلو بوده و دارای وزن تولد بیشتر از 2500 گرم و سن درون رحمی بیشتر یا مساوی 38 هفته می باشند.

در این بررسی انتخاب نمونه به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای صورت گرفت .به این ترتیب که ابتدا از بین مناطق نوزده گانه آموزش وپرورش به صورت تصادفی مناطق 1،5،7،9،16، انتخاب شد.سپس حجم نمونه برآورد شده را متناسب با هر منطقه تقسیم و از بین مدارس ابتدائی،راهنمائی،دبیرستان و پیش دانشگاهی هر منطقه تعدادی به صورت تصادفی انتخاب ،و مرحله بعدی انتخاب نمونه ها به صورت مستمر بود بدین صورت که پژوهشگر به مدارس مورد نظر مراجعه وهر زن شاغل فرهنگی که واجد شرایط بود در نمونه گیری قرار می گرفت و پرسشنامه به آنها داده می شد که آن را پر کنند و بعد به مدرسه بعدی می رفت و تا به دست آمدن حجم نمونه مورد نظرکار ادامه داده شد تا تعداد نمونه به 400 نفر رسید.ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه میباشد .

.روشهای آماری مناسب جهت تجزیه وتحلیل داده های این پژوهش شامل آمارتوصیفی(جداول فراوانی مطلق ونسبی و در صد)می باشد.

یافته ها

8/44%از نمو نه های پژوهش در گروه سنی 35-31 قرار داشتند.حداقل سن افراد مورد پژوهش 25 و حداکثر 42 سال بوده است. 56%از نمو نه های پژوهش دارای مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر بودند. 6/57%از نمو نه های پژوهش وضعیت اقتصادی متوسط داشتند. 5/57%از نمو نه های پژوهش دارای دو فرزند بوده اند. 18/85%از نمو نه های پژوهش به غیر از فرزند فعلی،یک فرزند دیگرشیر داده بودند.2/55%از جنس اولین فرزندقبلی و5/60%جنس دومین فرزند قبلی که با شیرمادرتغذیه شده بودند دختر بوده است. 71% سن فرزند فعلی نمو نه های پژوهش بین 24-13 ماهگی بوده است. حداقل سن کودک 4 ماه و حداکثر 24 ماه بوده است. 7/79%از زنان فرزند شیرخوار فعلی خود را به روش سزارین به دنیا آورده بودند. جنس58% از کودکان شیرخوار فعلی پسر بوده است. 8/96% از نمو نه های پژوهش استخدام رسمی بودند. 80%از نمو نه های پژوهش تدریس می کردند. از زنان شاغلی که تدریس می کردند 45درصددر مقطع راهنمائی و 3/25درصددر مقطع دبستان و 7/29 درصددرمقطع دبیرستان وپیش دانشگاهی درس می دادند. 5/93%از نمو نه های پژوهش ازمرخصی زایمان استفاده کرده بودند. 7/95%زنان درزمان استفاده ازمرخصی زایمان حقوق خود رابه طورکامل دریافت کرده بودند. 6/91%از زنان 120 روز مرخصی